1. Vì sao người bệnh đái tháo đường cần xây dựng/lập kế hoạch ăn uống?

Những nguyên tắc chính khi lập chế độ ăn uống

• Nguyên tắc Cân bằng: Mỗi bữa ăn cần có đầy đủ và cân đối carbohydrate (chất bột đường), protein (chất đạm) và Fat (chất béo). Riêng carbohydrate cần ưu tiên chọn loại phức hợp như ngũ cốc nguyên hạt và rau giàu chất xơ.
• Nguyên tắc Số lượng: Chú ý đến số lượng để tránh ăn quá nhiều hay quá ít.
• Nguyên tắc Thời gian: Ăn đúng bữa, đảm bảo khoảng cách và ổn định thời gian của các bữa để tập cho cơ thể hoạt động đúng giờ và duy trì lượng glucose trong máu ổn định.
• Nguyên tắc Lành mạnh: Hạn chế thực phẩm có nhiều đường, muối và chất béo không lành mạnh
• 
• 2. Các nhóm chất đa lượng

3. Các nhóm chất vi lượng

4. Mẹo lập kế hoạch ăn uống hiệu quả

Sau đây là một số mẹo cần lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho người bệnh đái tháo đường:
- Kiểm soát khẩu phần: Biết ăn bao nhiêu cũng quan trọng như biết ăn gì. Quá nhiều carbohydrate, ngay cả carbohydrate phức hợp, có thể làm tăng lượng glucose trong máu. Một nguyên tắc chung là đo (định lượng) khẩu phần, đặc biệt là đối với thực phẩm giàu carbohydrate. Cách định lượng tối ưu là sử dụng Đơn vị chuyển đổi thực phẩm khi tính toán xây dựng khẩu phần ăn và khi thực hiện ăn uống hằng ngày.
- Tạo bữa ăn cân bằng: Nếu ta coi cái đĩa hình tròn thể hiện 100% suất ăn, thì trong đĩa này, một nửa chứa rau (ở nửa đĩa này này nên chia tiếp một nửa là rau qua chế biến như luộc xào và nửa còn lại là rau ở dạng sống). Nửa phần đĩa còn lại thì ½ chứa chất đạm (cả đạm nguồn gốc động vật và thực vật như đã nêu ở trên) và ½ chứa tinh bột (cơm, ngô, khoai…) Sự cân bằng này ngăn ngừa lượng đường trong máu tăng đột biến và đảm bảo cảm giác no sau bữa ăn.
- Lên lịch ăn uống ổn định về thời gian trong ngày: Đối với những người dùng thuốc insulin hoặc thuốc điều trị đái tháo đường, việc ăn uống theo khoảng thời gian ổn định trong ngày giúp ngăn ngừa cả lượng đường trong máu cao và thấp.
- Đọc nhãn thực phẩm: Nhãn thực phẩm cung cấp thông tin về thành phần các chất dinh dưỡng trong thực phẩm. Khi chọn thực phẩm đóng gói, hãy tìm loại ít đường, nhiều chất xơ và lượng carbohydrate vừa phải. Chất xơ làm chậm quá trình tiêu hóa, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
- Chuẩn bị bữa ăn từ trước: Chuẩn bị bữa ăn từ trước vừa giúp tiết kiệm thời gian, vừa giúp các lựa chọn được thực phẩm lành mạnh ngay cả khi bận rộn. Chuẩn bị trước bữa ăn cũng giúp ngăn ngừa việc ăn uống "bốc đồng", thường dẫn đến thực phẩm chế biến nhiều carbohydrate và chất béo không lành mạnh, thậm chí nhiều muối.
Khi đã mắc đái tháo đường, người bệnh cần được dinh dưỡng viên xây dựng chế độ ăn kết hợp hiệu chỉnh liều điều trị của bác sĩ. Khi đã đảm bảo liều điều trị phù hợp với khẩu phần ăn, người bệnh tiếp tục duy trì thực hiện "chế độ ăn điều trị", mà vẫn thường được gọi là "cá thể hóa chế độ ăn".

• Trái cây: Chọn các loại quả ít đường hoặc mọng nước, những loại quả này lượng đường thấp và nhiều chất xơ.
• Rau: Các loại rau chứa rất ít hoặc không chứa tinh bột như rau muống, các loại rau cải, rau mồng tơi, cà chua, dưa chuột, ớt chuông và bí xanh, có hàm lượng carbohydrate và calo thấp.
• Chất đạm (Protein): Thịt nạc, cá, trứng, đậu phụ và các loại đậu là nguồn protein lý tưởng mà không làm tăng lượng đường trong máu.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Chọn ngũ cốc nguyên hạt, như gạo lứt, các loại bánh làm từ bột mì nguyên cám có chỉ số GI thấp.
• Sữa: Các chế phẩm từ sữa như sữa chua và phô mai cung cấp protein và canxi mà không thêm đường.
• Tránh các loại thực phẩm chế biến công nghiệp, vì các loại thực phẩm này thường chứa thêm muối, đường và carbohydrate tinh chế, thậm chí là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, gây hại cho sức khỏe.