Tại Nghệ An, hiện đang triển khai tại 04 cơ sở điều trị PrEP bao gồm: 03 cơ sở nhà nước (PKNT BVĐK thành phố Vinh, PKNT TTYT Quỳ Hợp, Bệnh viện đa khoa Diễn Châu) và 01 cơ sở tư nhân là (PK Glink). Năm 2024 Nghệ An được giao chỉ tiêu điều trị PrEP là 3,500 khách hàng. Tính đến ngày  24/12/2024 đã có 3500 khách hàng nhận dịch vụ PrEP ít nhất một lần trong kỳ báo cáo đạt  100% chỉ tiêu kế hoạch, trong đó khách hàng chủ yếu MSM là 2,646 chiếm 75,6%, bán dâm 166 khách hàng, bạn tình dị nhiễm 479 khách hàng... Riêng trong năm 2024 coa 1289 khách hàng mới đăng ký sử dụng, khách hàng cũ quay lại điều trị là 1925. Số khách hàng đang sử dụng PrEP ở cuối kỳ báo 3028. Số khách hàng ở độ tuổi 25 – 29 chiếm tỷ lệ cao nhất, ở nam giới là 44,7%, nữ là 37,5%. Tỷ lệ phần trăm những người sử dụng PrEP tiếp tục uống PrEP từ 3 tháng trở lên kể từ khi sử dụng đạt 88,9%; Số lượt khách hàng bỏ trị/ngưng điều trị năm 2024 là 438 chiếm 12,5%. Đặc biệt trong số khách hàng tham gia điều trị PrEP chưa ghi nhận trường hợp nào nhiễm HIV.

Tổ chức sự kiện truyền thông prep

 Để đạt được kết quả đó, từ đầu năm, Khoa phòng, chống HIV/AIDS – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Nghệ An đã xây dựng kế hoạch điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV (PrEp) trên địa bàn. Phân bổ chỉ tiêu phù hợp cho các cơ sở điều trị. Trong đó, đẩy mạnh các hình thức cung cấp dịch vụ điều trị PrEP phù hợp với tình hình thực tế, khách hàng được tiếp cận dễ dàng, thuận lợi hơn. Chất lượng điều trị được nâng cao, thông qua các mô hình cung cấp dịch vụ điều trị PrEP toàn diện, thân thiện, hướng tới sự hài lòng của khách hàng; Năm 2022 tỷ lệ khách hàng ngưng sử dụng PrEP là 23%, năm 2023 là 29,5%, nhưng năm 2024 với nhiều cố gắng, đưa ra nhiều giải pháp tỷ lệ khách hàng ngưng sử dụng thuôc giảm xuống còn 13,2%.

Hoạt động truyền thông tạo cầu được thực hiện thường xuyên, kể cả khi chưa có nguồn kinh phí của dự án. Truyền thông cũng được đa dạng hóa, qua nhiều kênh thông tin khác nhau, dựng nội dung truyền thông được thiết kế công phu, phù hợp với từng nhóm quần thể đích, nhằm tăng khả năng tiếp cận với dịch vụ điều trị PrEP của các nhóm đối tượng này; Thiết lập mạng lưới giám sát, báo cáo điều trị PrEP lồng ghép vào mạng lưới giám sát, báo cáo phòng, chống HIV/AIDS, bảo đảm kết nối các dịch vụ để chăm sóc sức khỏe toàn diện cho khách hàng.

Bên cạnh hoạt động điều trị được nâng cao, các hoạt động như xét nghiệm HIV định kỳ cho khách hàng, xét nghiệm creatinin, sàng lọc một số bệnh lây truyền qua đường tình dục thường gặp (Lậu, giang mai, Chlamydia) và sàng lọc viêm gan B, C cũng được chú trọng nhằm đảm bảo chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho khách hàng tham gia điều trị PrEP. Công tác tư vấn được cải thiện về mặt chât lượng, đội ngũ tư vấn viên chủ động hơn về thời gian, đổi mới cách thức tiếp cận khách hàng. Quá trình tư vấn, luôn tuân thủ các nguyên tắc như: tôn trọng, đồng thuận, bảo mật, đặc biệt là tư vấn cho khách hiểu và tự đưa ra quyết định. 

Lãnh đạo Bộ Y tế cũng lãnh đạo Sở Y tế Nghệ An, lãnh đạo TTKSBT thăm cơ sở điệu trị PrEP glink nghệ an

Ngoài các dịch vụ kể trên, các cơ sở điều trị PrEP đều kết hợp với chương trình can thiệp giảm hại, cung cấp các dụng cụ can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV như: bao cao su, chất bôi trơn cho khách hàng, nhằm tăng cường các biện pháp bảo vệ…

Để nâng cao hơn nữa chất lượng điều trị PrEP, duy trì bền vững trong thời gian tới cần tăng cường các hoạt động truyền thông tạo cầu, đa dạng hóa các kênh thông tin và xây dựng nội dung truyền thông phù hợp với đặc điểm của từng nhóm quần thể có hành vi nguy cơ cao, nhằm tăng khả năng tiếp cận với dịch vụ điều trị PrEP của các nhóm đối tượng này, chú trọng truyền thông trên nền tảng mạng xã hội facebook, zalo, tiktok…. Bên cạnh đó, truyền thông giảm kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS và PrEP. Qua đó, tạo dựng một môi trường xã hội chấp nhận và hỗ trợ người sử dụng PrEP, đặc biệt là với các nhóm nguy cơ cao. Bên cạnh nổ lực của Ngành Y tế, chương trình PrEP cần có sự ủng hộ, đồng thuần và phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành và cơ quan y tế. Ngoài các cơ sở y tế công lập, việc huy động sự tham gia của khu vực tư nhân và các tổ chức cộng đồng sẽ giúp mở rộng đáng kể độ bao phủ của dịch vụ PrEP. Các mô hình tiếp cận dựa vào cộng đồng, đặc biệt là với các nhóm nguy cơ cao, sẽ giúp họ dễ dàng tiếp cận PrEP hơn trong bối cảnh còn nhiều rào cản và kỳ thị xã hội. Việc tư vấn và hỗ trợ người sử dụng PrEP đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tuân thủ điều trị và giảm tỉ lệ bỏ trị.

Việc triển khai tốt chương trình PrEP sẽ là một bước tiến lớn trong kiểm soát tình hình nhiễm HIV, góp phần đạt mục tiêu trong chiến lược quốc gia chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030 tại Việt Nam nói chung và Nghệ An nói riêng.

VT