11/04/2025
Lichen Nitidus: Nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị và phòng bệnh
Lượt xem: 45
Bệnh viêm da Lichen Nitidus là một bệnh lý lành tính tương đối hiếm gặp đặc trưng bởi những sẩn màu da ở tay, chân, ngực, lưng. Thường xảy ra ở người trẻ và là một quá trình viêm tự giới hạn. Hầu như không cần điều trị gì cho bệnh này hoặc chỉ điều trị triệu chứng ngứa nếu có.
1. Nguyên nhân gây Lichen Nitidus
Lichen Nitidus lần đầu được mô tả vào năm 1907 bởi tác giả Pinkus, đây là một bệnh viêm mạn tính hiếm gặp ở da với những đặc điểm lâm sàng, bệnh sử rõ ràng nhưng chưa được biết rõ về sinh bệnh học. Căn bệnh này thường xuất hiện ở trẻ em, thanh niên và không có liên quan với giới tính hoặc lứa tuổi.
Lichen Nitidus là một bệnh da hiếm gặp với sinh bệnh học chưa rõ. Mặc dù một vài yếu tố di truyền đã được chứng minh có khả năng liên quan tới căn bệnh này, vì một vài ca bệnh được báo cáo trong y văn có yếu tố gia đình. Có vẻ có một vài liên hệ giữa lichen phẳng và Lichen Nitidus do các báo cáo liên quan tới cùng một yếu tố sinh bệnh học.
Tuy nhiên, sự khác biệt về mô bệnh học cho thấy rằng Lichen Nitidus không phải là một biến thể của lichen phẳng. Trong y văn Lichen Nitidus có liên quan đồng mắc tới một số bệnh như: Bệnh Crohn, Niemann-Pick, thậm chí là liên quan với người bệnh có xăm mình.
Đặc điểm mô bệnh học của Lichen Nitidus rất rõ ràng với các u hạt được bao quanh bởi tế bào lympho, đại thực bào, tế bào khổng lồ Langerhans và các tế bào biểu mô đa nhân trong lớp hạ bì nhú giáp với phần mở rộng của các gờ biểu bì.
Sự thâm nhiễm viêm được mô tả rõ ràng này thường kéo dài từ 4 đến 5 nhú bì trong lớp hạ bì. Lớp biểu bì mỏng đi và hình thành sự thoái hóa thủy phân các tế bào sừng cơ bản. Lichen Nitidus xuất huyết có đầy đủ đặc trưng mô học của Lichen Nitidus kèm thêm các xuất huyết dưới biểu bì.
2. Triệu chứng Lichen Nitidus
Thông thường Lichen Nitidus là các sẩn dẹt ở đỉnh, có màu nâu tới nâu sậm và thường không có triệu chứng. Đường kính từ 1 tới 2mm. Với những bệnh nhân có da tối màu thì ngược lại, lichen có thể xuất hiện dưới dạng đốm nhạt màu hơn. Sang thương thường xuất hiện ở cổ, tay chân, ngực, bụng. Các vị trí ở niêm mạc và móng thì hiếm khi xuất hiện nhưng đã có những báo cáo ca liên quan.
Khi Lichen Nitidus có triệu chứng thì vấn đề ảnh hưởng nhiều nhất thường là ngứa, ở mức độ nhẹ. Hiện tượng Koebner đã được báo cáo ở một số trường hợp.
Một số biến thể đã được báo cáo của bệnh viêm da Lichen Nitidus bao gồm:
Hợp lưu.
Xuất huyết.
Đường thẳng.
Đục lỗ.
Quanh nang lông.
Mạch máu.
Toàn thân.
Actinic.
Lichen Nitidus dạng xuất huyết khá hiếm gặp, với đặc trưng là các sẩn màu nâu đỏ do xuất huyết trong tổn thương.
Chẩn đoán Lichen Nitidus chủ yếu dựa vào lâm sàng. Việc thực hiện sinh thiết da khi thực hiện sẽ xác định chẩn đoán với các đặc điểm mô bệnh học riêng biệt như mô tả ở trên.
Soi da (Dermoscopy) có thể là một công cụ hữu ích khi chẩn đoán Lichen Nitidus. Khi soi da có thể thấy các vùng tròn 1 - 2mm nhẵn, trắng, có đường viền rõ được nhìn thấy với một bóng màu nâu phản chiếu.
Lichen Nitidus là một bệnh da hiếm gặp với sinh bệnh học chưa rõ.
3. Lichen Nitidus có lây không?
Lichen Nitidus là một bệnh da hiếm gặp với sinh bệnh học chưa rõ. Mặc dù một vài yếu tố di truyền đã được chứng minh có khả năng liên quan tới căn bệnh này vì một vài ca bệnh được báo cáo trong y văn có yếu tố gia đình. Vì vậy bệnh Lichen Nitidus không lây nhiễm.
4. Phòng ngừa Lichen Nitidus
Bệnh Lichen Nitidus gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hiện vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây bệnh Lichen Nitidus, chính vì thế cần kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 - 12 tháng/lần nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát, đồng thời phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe bất thường, từ đó có hướng can thiệp kịp thời.
Duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
Quan hệ tình dục an toàn để ngăn ngừa lây nhiễm các bệnh lý sinh dục hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như viêm gan, HIV... Điều này giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Lichen Nitidus.
5. Điều trị Lichen Nitidus
Bệnh nhân thường không có triệu chứng và các tổn thương thường khỏi trong vòng vài tháng đến một năm. Điều trị thường dành cho các tổn thương có triệu chứng hoặc gây rối loạn về mặt thẩm mỹ. Điều trị bao gồm:
Corticosteroid tại chỗ.
Corticoid toàn thân.
Thuốc ức chế calcineurin tại chỗ (tacrolimus).
Acitretin.
Tia UVB thu hẹp.
Quang hóa trị liệu (PUVA).
Thuốc đối kháng thụ thể H1.
Astemizole.
Liệu pháp miễn dịch dinitrochlorobenzene.
Itraconazole.
Isoniazid.
Cyclosporine.
Isotretinoin toàn thân.
Trong trường hợp Lichen Nitidus toàn thân thì việc điều trị sẽ khó khăn hơn, các điều trị như Corticosteroid toàn thân, PUVA hoặc các liệu pháp miễn dịch đã được báo cáo có hiệu quả. Ngoài ra, acitretin cũng được sử dụng điều trị trong trường hợp Lichen Nitidus ở lòng bàn tay, bàn chân.
Di chứng tăng sắc tố sau viêm bởi Lichen Nitidus có thể tự phục hồi sau vài tháng.
Ngoài ra, những thói quen sinh hoạt có thể giúp người bệnh hạn chế diễn tiến của bệnh Lichen Nitidus bao gồm:
Tuân thủ hướng dẫn trong việc điều trị mà bác sĩ đưa ra.
Duy trì lối sống lành mạnh và tích cực, hạn chế căng thẳng stress.
Trong quá trình điều trị nếu nhận thấy bất cứ dấu hiệu bất thường nào cần liên hệ ngay với bác sĩ.
Tuân thủ đúng lịch tái khám định kỳ với bác sĩ để được theo dõi tình trạng sức khoẻ, diễn tiến của bệnh và nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm thì bác sĩ có thể đưa ra hướng điều trị phù hợp hơn trong giai đoạn tiếp theo.
Bên cạnh đó tâm lý cũng ảnh hưởng rất lớn đến kết quả điều trị, do vậy người bệnh cần lạc quan. Hãy nói chuyện và chia sẻ với những người đáng tin cậy, hãy làm những thứ khiến bạn cảm thấy thoải mái nhất.
Thu Hiền (theo báo SK&ĐS