1. Gãy vùng mấu chuyển xương đùi là gì?

Xương đùi là một xương to nằm giữa háng và gối, có vai trò nâng đỡ phần trên cơ thể và vai trò vận động. Cấu tạo xương đùi gồm có thân và hai đầu. Trong đó, phần trên có chỏm đùi, cổ đùi, mấu chuyển lớn và mấu chuyển bé. Mấu chuyển là nơi bám của khối cơ xương đùi và giàu mạch máu nuôi dưỡng.

Gãy liên mấu chuyển xương đùi là tình trạng gãy xương ngoài bao khớp, xuất phát chủ yếu từ nguyên nhân té ngã. Cụ thể, vị trí đầu trên xương đùi được cấu tạo tiếp giáp với xương chậu bằng khớp háng. Vùng cổ xương đùi với cấu trúc đặc biệt, được tạo nên bởi hai hệ thống bè xương riêng biệt gồm xương hình vòm và xương hình quạt. Khi có va chạm, lực tác động lên các bè xương và làm gãy phần đầu trên xương đùi, nằm ở giữa vùng mấu chuyển lớn và mấu chuyển bé.

Hình ảnh gãy vùng mẫu chuyển xương đùi

2. Triệu chứng

Triệu chứng điển hình:

– Đau nhức vùng mông, vùng đùi sưng nề và không thể đứng dậy hay đi lại

– Vận động hai bên háng rất đau.

– Chân gãy thấp hơn so với chân lành và bàn chân đổ xoay ngoài sát mặt giường.

Triệu chứng khác

Đặc điểm của vùng liên mấu chuyển xương đùi là vùng xương xốp, hệ thống mạch máu khá phong phú do đó khi bị tổn thương vùng này lượng máu mất khá nhiều, bệnh nhân hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi.

3. Phân loại

Có nhiều cách phân loại, theo phân loại của Jensen bao gồm:

 – Loại 1: Đường gãy đi qua giữa 2 mấu chuyển, có thể không di lệch (loại Ia) hoặc di lệch ổ gãy (loại Ib), tương ứng với loại 1 và 2 của Evans.

– Loại 2: Gãy LMC có kèm hoặc mảnh gãy sau ngoài hoặc mảnh gãy sau trong, tương ứng với loại 3 và 4 của Evans.

– Loại 3: Gãy LMC kèm cả 2 mảnh gãy của 2 mấu chuyển, tương ứng với loại gãy 4 phần của Evans

4. Phương pháp điều trị

Gãy liên mấu chuyển xương đùi nếu không điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và có thể ảnh hưởng tới tính mạng, đặc biệt đối với các bệnh nhân già yếu, sức đề kháng kém. Tỷ lệ tử vong có thể tới 20-30% trong năm đầu sau chấn thương nếu không điều trị. Do vậy, việc chẩn đoán và điều trị kịp thời các trường hợp gãy liên mấu chuyển là hết sức quan trọng. Phương pháp điều trị có thể là bảo tồn hoặc phẫu thuật.

4.1. Phương pháp điều trị bảo tồn bao gồm:

– Phương pháp bó bột (Whitmann, chống xoay)

– Phương pháp kéo liên tục (Steimann, Boehler)

– Phương pháp không cố định (Shaftan)

 Điều trị bảo tồn được chỉ định cho các trường hợp gãy di lệch ít, hoặc các bệnh nhân già yếu, nhiều bệnh lý nền nặng không thể phẫu thuật được. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này không cao, gặp nhiều biến chứng do nằm lâu ngày, chăm sóc khó khăn, tốn nhiều thời gian và công sức. Kết quả phục hồi giải phẫu và chức năng thường không cao, tỷ lệ tử vong cao. Hiện nay phương pháp này ít được sử dụng.

4.2. Phương pháp điều trị phẫu thuật