image banner
Chế độ ăn cho người chấn thương sọ não
Lượt xem: 186
Dinh dưỡng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sức khỏe não bộ, phục hồi sức khỏe tổng thể cho những người trải qua chấn thương sọ não.
Theo TS.BS. Đỗ Tất Thành, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, chấn thương sọ não bao gồm những tổn thương đơn độc hoặc phối hợp: tổn thương não, tổn thương hộp sọ, chảy máu trong màng cứng, dưới màng cứng, màng nhện, chảy máu não thất, xuất huyết não…
Chấn thương sọ não là nguyên nhân dẫn đến tử vong của phần lớn dân số trong độ tuổi lao động, đặc biệt nam giới. Rất khó để dự đoán được tỷ lệ hồi phục của hệ thần kinh sau chấn thương. Mặc dù được hồi sức tích cực, di chứng do chấn thương sọ não có thể cần một thời gian dài chăm sóc và phục hồi chức năng.
Mục tiêu của dinh dưỡng cho người bệnh chấn thương sọ não là giảm nhẹ tình trạng tiêu hao năng lượng và dị hóa khối cơ. Đối với một cơ thể người bình thường, dị hóa khối cơ trong tình trạng nhịn đói có thể tiêu khoảng 3-5 g nitrogen/ngày, trong khi đối với tình trạng chấn thương sọ não, con số này có thể lên tới 14-25 g nitrogen/ngày.
Anh-tin-bai
Người bị chấn thương sọ não cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt để hỗ trợ quá trình phục hồi.
Trong trường hợp không được cung cấp dinh dưỡng, cơ có thể mất đi 10% trong vòng 7 ngày. Nếu mất đi khoảng 30% khối cơ có thể tăng tỷ lệ tử vong 1 cách đáng kể. Năng lượng tiêu hao trong ngày của người bệnh có thể tăng lên từ 100% lên tới 140%, lượng đạm cung cấp cần tăng lên khoảng 15-20% so với nhu cầu trước khi bị bệnh.
Người bị chấn thương sọ não cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt để hỗ trợ quá trình phục hồi.

2. Các dưỡng chất cần thiết với người bị chấn thương sọ não
Theo TS. Đỗ Tất Thành, một vài nghiên cứu gần đây đã chỉ ra tác dụng của một số các chất dinh dưỡng đặc biệt đối với sự hồi phục chấn thương sọ não.
2.1. Thực phẩm nên dùng
Các chất chống oxy hóa như: Vitamin E, hoặc vitamin C có tác dụng làm giảm các phản ứng oxy hóa khử hạn chế tổn thương tế bào. Những thực phẩm giàu vitamin E bao gồm: các loại hạt (hạnh nhân, hạt dẻ…), quả bơ, đu đủ, kiwi, xoài, rau chân vịt, rau cải xanh, súp lơ xanh, cà chua, dầu thực vật… Thực phẩm giàu vitamin C như: ổi đào, cam, chanh, bưởi, kiwi, dâu tây, đu đủ, dứa, xoài, dưa bở ruột xanh, nước ép cà chua, súp lơ, cải bắp, cà chua, ớt chuông…

 
Anh-tin-bai
Thực phẩm giàu kẽm có lợi cho người bị chấn thương sọ não.

Amino acid mạch nhánh (BCAA): Các amino acid mạch nhánh có tác dụng tăng cường, kích thích sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh. Những thực phẩm giàu BCAA bao gồm: ức gà, bò nạc, cá ngừ, cá hồi, sườn bò, cá rô phi, trứng, đậu phộng…
Choline: Choline là một chất dinh dưỡng rất quan trọng, thường có nhiều ở trong lòng đỏ trứng gà và gan các loại động vật, được hấp thụ tại ruột non. Choline là cơ chất để tổng hợp Phosphattidylcholine, một thành phần của màng tế bào, nhất là những tế bào sợi thần kinh. Những thực phẩm giàu cholie bao gồm: trứng; các loại thịt nạc (gà, lợn, bò); cá (hồi, rô phi); sữa và chế phẩm từ sữa; đậu nành, hạnh nhân và các loại hạt. Cần tây khô, cà chua, lá rau mùi, rau mùi tây khô, tỏi hoặc ớt bột sẽ giúp bổ sung thêm choline và hương vị cho món ăn.
Creatine: Đây là một hợp chất giống amino acid, đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản sinh năng lượng của tế bào và mô cơ thể. Do đó creatine đóng góp vào việc duy trì chức năng sống của não bộ. Creatine có nhiều trong nhóm thực phẩm bao gồm: thịt bò, thịt lợn, thịt gà…
Magie: Khoáng chất thiết yếu này tham gia vào quá trình vận chuyển các chất qua hàng rào tế bào, điều chỉnh hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh. Magie còn tham gia vào điều hòa hoạt động mạch máu não, từ đó làm tăng dòng chảy máu lên não bộ. Magie có nhiều trong các thực phẩm bao gồm: Cá, các loại hạt, bơ, chanh leo, chuối, rau xanh đậm, socola đen…
Curcumin: Curcumin là một chiết xuất flavonoid có chứa trong củ nghệ vàng, được chứng minh có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm. Curcumin tham gia bảo vệ não bộ khỏi những tổn hại do quá trình oxy hóa và duy trì sợi trục thần kinh.
Chất béo omega-3: Chất béo omega-3 giúp tăng cường hoạt động của các ty thể, là cỗ máy sản sinh năng lượng của tế bào. Đồng thời omega-3 giảm tình trạng oxy hóa các chất và việc sinh ra các gốc oxy hóa tự do. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh tác dụng của omega-3 trên các rối loạn thần kinh, ví dụ đột quỵ, co giật, xuất huyết não… Thực phẩm chứa nhiều chất béo omega-3 bao gồm dầu cá, dầu gan cá, cá mòi, cá hồi, cá basa, cá bơn, cá trích, cá ngừ, hàu và một số loại hạt như óc chó, hạnh nhân, hạt hướng dương, hạt chia…
Kẽm: Đây là một nguyên tố tham gia vào hoạt động của ít nhất 80 enzyme khác nhau trong hệ thần kinh trung ương của con người. Kẽm cũng tham gia vào điều hòa chất vận chuyển thần kinh sau xynap. Những thiếu hụt kẽm trong cơ thể có thể gây ra tổn hại về thần kinh thứ phát trong chấn thương sọ não. Những thực phẩm giàu kẽm bao gồm: sò, vừng, hạt điều, sữa bột tách béo, thịt bò, đậu Hà Lan, lòng đỏ trứng…

Anh-tin-bai
Thực đơn mẫu cho người chấn thương sọ não ăn uống được qua đường miệng (Theo TS. Đỗ Tất Thành).
Thực phẩm giàu kẽm có lợi cho người bị chấn thương sọ não.
Bên cạnh đó, TS. Đỗ Tất Thành còn khuyến nghị về nguyên tắc dinh dưỡng với người bệnh chấn thương sọ não như sau:
Năng lượng: 30 – 35 kcal/kg cân nặng thực /ngày. Nuôi ăn sớm từ 24-48h sau phẫu thuật nếu bệnh nhân không có tình trạng bệnh lý nặng.
Lượng protein: 1.2-1.5g/kg cân nặng thực /ngày.
Lipid chiếm: khoảng 25-30% tổng số năng lượng cả ngày: 1/3 là acid béo no, 1/3 acid béo không no có một nối đôi, 1/3 acid béo không no có nhiều nối đôi.
Glucid 50-60% tổng năng lượng.
Cung cấp đầy đủ vitamin và muối khoáng.
Tham khảo thực đơn mẫu áp dụng trong giai đoạn bệnh nhân ăn uống được bằng đường miệng:
Anh-tin-bai
Chế độ ăn Địa Trung Hải có thể mang lại nhiều lợi ích cho người bị chấn thương sọ não. Ảnh minh họa.

2.2. Thực phẩm nên tránh
TS.BS. Đỗ Tất Thành cũng cho biết, các thực phẩm hạn chế dùng với người bị chấn thương sọ não bao gổm:
Thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện như: nước ngọt, nước có gas, bánh kẹo và các thực phẩm đóng hộp.
Những thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa như: mỡ động vật, các thực phẩm chiên rán sẵn, đồ ăn nhanh…
3. Tham khảo chế độ ăn Địa Trung Hải
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, đối với những người sống sót sau chấn thương sọ não, việc phục hồi hoàn toàn đôi khi có thể là một thách thức. Tuy nhiên, chế độ ăn giàu dinh dưỡng có thể là chìa khóa góp phần đạt được mục tiêu đó.
Chế độ dinh dưỡng cần được điều chỉnh tùy theo tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người bệnh. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể và phù hợp nhất. Cần lưu ý đến các vấn đề về nuốt, nếu người bệnh có vấn đề về nuốt, thức ăn cần được chế biến mềm, nhuyễn.

Thu Hiền (theo báo SK&ĐS)
THÔNG BÁO
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement
image advertisement

CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ SỞ Y TẾ NGHỆ AN
Chịu trách nhiệm chính: Giám đốc Sở Y tế Nghệ An
Địa chỉ: Số 18 - Đường Trường Thi - Tp.Vinh - Nghệ An
Điện thoại: (0238) 3844 791 - Fax: 038 3 844 791 - Email:yt@nghean.gov.vn
Đường dây nóng: 0966.64.14.14