Hội chứng Lyell là tình trạng dị ứng thuốc nặng nề, gây hoại tử thượng bì, do nhiễm độc với các triệu chứng trên da, niêm mạc, nội tạng và tiến triển nặng. Điều trị Hội chứng Lyell khá phức tạp với các biến chứng khó lường.
1. Một số thuốc có nguy cơ gây ra Hội chứng Lyell
Khoảng 77% tổng số trường hợp mắc Hội chứng Lyell là do dị ứng thuốc. Các nhóm thuốc có khả năng gây dị ứng hay gặp nhất là:
- Thuốc kháng viêm không steroid
- Sulphamid
- Thuốc chống co giật
- Kháng sinh betalactam
- Các thuốc khác như thuốc kháng herpes, thuốc chống loạn thần được sử dụng trong điều trị các chứng rối loạn tâm thần haloperidol...
- Một số loại thuốc nguồn gốc thảo dược
Ngoài ra, bệnh nhân mắc Hội chứng Lyell còn có thể do nhiễm, tiêm vaccine và một số nguyên nhân không được tìm ra.
Hội chứng Lyell khiến lớp thượng bì trợt từng mảng, nền da màu đỏ tím, rỉ dịch...
Tùy loại thuốc và từng người, bệnh có thể xuất hiện triệu chứng đột ngột sau khi dùng thuốc từ một vài giờ, vài ngày... thậm chí có trường hợp sau 30-45 ngày mới xuất hiện triệu chứng. Bệnh nhân mệt mỏi, sốt cao liên tục 39 - 40 độ C, xuất hiện các tổn thương phỏng, có ban đỏ hơi nề, xu hướng lan tỏa, ngứa trên da...
Tiếp đó xuất hiện các bọng nước nông trên thân mình, lòng bàn tay, bàn chân, rồi nhanh chóng lan ra khắp người, làm lớp thượng bì trợt, nền da màu đỏ tím, rỉ dịch... Trường hợp bệnh nặng tiết dịch rất nhiều, thậm chí chảy máu, da bong trợt bị xé rách từng mảng lớn, có khi hoại tử, trông giống như người bệnh bị bỏng lửa...
Các tổn thương niêm mạc gặp trên 90% bệnh nhân. Trên niêm mạc miệng, họng, hầu, thanh quản, mắt, sinh dục xuất hiện các bọng nước nông dễ vỡ, để lại vết trợt, loét, hay gặp ở niêm mạc miệng, sinh dục, thương tổn tiết dịch, chảy máu, đóng vảy tiết nâu đen, đau rát nhiều.
Thương tổn ở niêm mạc họng, hầu, thanh quản gây chít hẹp thanh quản, xuất huyết đường tiêu hóa. Thương tổn ở mắt gây viêm kết mạc làm mắt viêm đỏ, phù nề, không mở được mắt, viêm dính kết mạc, loét giác mạc, nặng hơn có thể gây mù lòa.
Bệnh tiến triển nhanh đến viêm phổi, viêm cầu thận, suy thận cấp, vàng da, nhiễm độc gan, thiếu máu, giảm bạch cầu, tiểu cầu...
Bệnh nặng, đôi khi người bệnh có thể hôn mê, có nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời.
2. Điều trị hội chứng Lyell như thế nào?
Trước hết, bệnh nhân cần dừng sử dụng ngay loại thuốc nghi ngờ gây dị ứng. Sau đó bác sĩ sẽ kiểm tra, đánh giá và cho bệnh nhân làm các xét nghiệm cận lâm sàng để đánh giá toàn diện tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị cụ thể.
Trong quá trình điều trị tại bệnh viện, bệnh nhân luôn được theo dõi và đánh giá chức năng sống cũng như mức độ nặng, tiên lượng bệnh và cần được chăm sóc tại chỗ, theo dõi tại phòng cấp cứu vô khuẩn. Các phương pháp chăm sóc da như với người bỏng nặng.
- Hằng ngày, vệ sinh da bị tổn thương bằng nước muối sinh lý, dung dịch thuốc tím loãng 1/5.000-1/10.000.
- Trường hợp cần thiết, đắp hoặc quấn băng gạc có tẩm thuốc kháng sinh hoặc vaselin.
- Vệ sinh tổn thương ở niêm mạc miệng bằng nước muối sinh lý, bôi miệng bằng dung dịch glycerin borat, súc miệng bằng nước oxy già pha loãng 1,5%...
- Trường hợp bị tổn thương ở mắt, cần tra mỡ kháng sinh, dùng dầu vitamin A. Một số trường hợp cần phải bóc tách mi mắt để tránh viêm loét kết mạc, dính mi, tránh mù lòa...
- Nếu bệnh nhân vẫn ăn uống được, điều chỉnh chế độ ăn như ăn thức ăn lỏng, đủ dinh dưỡng như sữa, cháo dinh dưỡng, chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.
Bệnh nhân cần được chăm sóc tại chỗ, theo dõi tại phòng cấp cứu vô khuẩn như người bị bỏng nặng...
- Nếu bệnh nhân ăn kém, cần truyền đạm và plasma tươi.
- Bù nước và điện giải.
- Dùng thuốc giảm đau tùy theo mức độ đau của bệnh nhân. Trường hợp đau nhẹ nên dùng paracetamol hoặc paracetamol + codein. Nếu đau vừa hoặc nặng, có thể dùng morphin, fetanyl. Lưu ý không dùng thuốc nhóm NSAIDs để giảm đau vì nguy cơ tổn thương thận, dạ dày.
- Trong 3-5 ngày đầu, dùng kháng histamine theo đường tiêm bắp. Sau đó chuyển sang đường uống.
- Dùng kháng sinh phổ rộng, ít gây dị ứng để dự phòng nhiễm khuẩn da, phổi, huyết...
- Truyền tĩnh mạch thuốc corticoid trong 3-4 ngày đầu, sau đó giảm liều khi có tiến triển tốt để hạn chế tai biến.
- Truyền tĩnh mạch globulin miễn dịch liều cao trong 3 ngày đầu.
Ngoài ra, cần điều trị các triệu chứng, biến chứng ở gan, thận, xuất huyết tiêu hóa, chít hẹp thực quản, âm đạo...
Hội chứng Lyell thường có biến chứng nặng và để lại hậu quả lâu dài như giảm thị lực, loét giác mạc không hồi phục gây mù lòa, nhiễm độc gan, thận, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết… Tỉ lệ tử vong lên tới 30-40%. Đa số các ca tử vong là do nhiễm khuẩn, rối loạn nước điện giải, suy đa tạng...
3. Cách dự phòng hội chứng Lyell
Hội chứng Lyell là tình trạng nặng của phản ứng dị ứng thuốc, do đó có thể dự phòng được bệnh bằng cách:
- Tránh lạm dụng thuốc.
- Nếu đã biết bản thân bị dị ứng thuốc nào đó cần tránh sử dụng cho lần sau.
- Khi đi khám bệnh, trước khi dùng thuốc, cần báo với bác sĩ tất cả các tiền sử dị ứng để được kê đơn thuốc phù hợp.
- Trong quá trình dùng thuốc nếu gặp phải những biểu hiện bất thường nào, cần dừng ngay và đi khám càng sớm càng tốt.
Thu Hiền (theo báo SK&ĐS)