Theo TS.BS Nguyễn Thế Anh - giảng viên Bộ môn Thần kinh, Đại học Y Hà Nội, hội chứng chân không nghỉ (Restless Legs Syndrome - RLS) là một rối loạn thần kinh đặc trưng bởi cơn đau nhói, co kéo, tê dần dần, hoặc cảm giác khó chịu ở chân không thể kiểm soát được làm cho bệnh nhân khó chịu, buộc phải di chuyển chân liên tục.

Thiếu sắt được chứng minh là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng chân không nghỉ.

Các triệu chứng hay xảy ra vào ban đêm khi bệnh nhân thư giãn nghỉ ngơi, đặc biệt là lúc đang nằm chuẩn bị đi ngủ nên làm cho bệnh nhân rất khó ngủ. Nếu không điều trị, bệnh nhân sẽ bị mệt mỏi vào ban ngày, khó tập trung, suy giảm trí nhớ ảnh hưởng nhiều đến học tập, lao động.

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người mắc hội chứng chân không nghỉ

Chế độ ăn uống có thể là một yếu tố khiến các triệu chứng của RLS trở nên tốt hơn hoặc tệ hơn. Chế độ ăn uống lành mạnh rất quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng của hội chứng chân không nghỉ. Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin, khoáng chất giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm các triệu chứng RLS.

Hiện nay, các nhà khoa học đã phát hiện ra cơ chế gây RLS có liên quan đến sự mất cân bằng dopamin trong vỏ não. Như vậy, có thể áp dụng cách điều trị tương tự như điều trị chứng Parkinson là làm cân bằng lượng dopamin thiếu hụt trong vỏ não để hạn chế cảm giác bồn chồn khó chịu chân tay khi cơ thể không hoạt động. Ngoài ra, nguyên nhân thứ phát gây RLS còn được phát hiện do các viêm nhiễm gây thiếu hụt sắt trong máu và do phản ứng thái quá của hệ miễn dịch với khuẩn gây bệnh đường ruột. Bổ sung đủ sắt có thể giúp giảm các triệu chứng.

2. Các dưỡng chất cần thiết cho người mắc hội chứng chân không nghỉ

Hội chứng chân không nghỉ có thể được cải thiện bằng cách bổ sung một số dưỡng chất thiết yếu. Dưới đây là một số dưỡng chất quan trọng và nguồn cung cấp các chất cần thiết:

Sắt: Thiếu sắt có thể là một yếu tố gây ra RLS ở một số người. Bổ sung sắt có thể giúp cải thiện quá trình sản xuất hồng cầu và các chức năng khác của cơ thể, giảm các triệu chứng RLS đáng kể. Bác sĩ có thể kiểm tra nồng độ sắt trong máu xem có quá thấp không. Ngay cả ở những người không bị thiếu máu và có mức sắt bình thường cũng có thể mắc RLS. Một số nghiên cứu cho thấy mức sắt thấp hơn ở một số vùng não ở những người bị RLS, mặc dù mức sắt toàn cơ thể của họ là bình thường. Vì vậy, bác sĩ có thể kê đơn thuốc bổ sung sắt ngay cả khi mức sắt của một người nằm trong phạm vi bình thường.

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa Sleep Medicine cho thấy rằng bổ sung sắt giúp giảm đáng kể các triệu chứng RLS ở những người có nồng độ ferritin thấp (một dấu hiệu của thiếu sắt).

Các nguồn thực phẩm chứa sắt: thịt nạc, hải sản, các loại hạt, đậu, rau và các sản phẩm ngũ cốc tăng cường sắt như ngũ cốc ăn sáng.

Magie: Magie đóng vai trò quan trọng trong chức năng thần kinh và cơ bắp, giúp giảm các triệu chứng khó chịu ở chân. Magie cũng có thể giúp cải thiện giấc ngủ, rất quan trọng cho người mắc RLS.

Một nghiên cứu nhỏ được công bố trên tạp chí Journal of the American Board of Family Medicine cho thấy rằng bổ sung magie giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm các triệu chứng RLS ở một số người.

Nguồn thực phẩm cung cấp magie: Rau xanh đậm, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt.

Vitamin D: Vitamin D giúp duy trì chức năng thần kinh và cơ bắp khỏe mạnh. Thiếu vitamin D có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng RLS. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Sleep Medicine cho thấy rằng những người bị RLS có nồng độ vitamin D thấp hơn so với những người không bị RLS.

Nguồn thực phẩm giàu vitamin D: Cá béo, lòng đỏ trứng, sữa tăng cường vitamin D. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng giúp cơ thể tổng hợp vitamin D.

Vitamin nhóm B: Các vitamin nhóm B này cần thiết cho chức năng thần kinh, đặc biệt quan trọng đối với người ăn chay và người cao tuổi. Thiếu hụt vitamin B có thể gây ra các vấn đề thần kinh, bao gồm cả RLS.

Nguồn thực phẩm giàu vitamin B: Thịt, cá, trứng, sữa, rau xanh lá đậm.

Vitamin C và E: Khi sử dụng cùng nhau, vitamin C và vitamin E sẽ mang lại lợi ích cho những bệnh nhân suy thận mắc hội chứng chân không nghỉ.

Nguồn thực phẩm:

• Vitamin C: Cam, quýt, dâu tây, ổi, bưởi, rau ngót, bông cải xanh.
• Vitamin E: Dầu thực vật, quả bơ, cá hồi, các loại hạt.

Kali: Nồng độ kali thấp có thể gây co thắt cơ và góp phần gây ra hội chứng chân không nghỉ. Kali hỗ trợ chức năng cơ và thần kinh. Kali cũng giúp cơ thể xử lý protein và carbohydrate để sử dụng hiệu quả hơn.

3. Xây dựng chế độ ăn cho người mắc hội chứng chân không nghỉ

• Kết hợp nhiều loại trái cây và rau tươi vào chế độ ăn uống hàng ngày, chú trọng vào rau lá xanh đậm.
• Ăn nhiều loại thực phẩm giàu sắt như thịt nạc, cá.
• Bổ sung các loại hạt và các loại đậu trong chế độ ăn uống.
• Tránh các chất kích thích như caffeine, rượu, thuốc lá.
• Tránh thực phẩm chế biến, đường và thực phẩm chiên dễ gây tăng cân, làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh.
• Uống đủ nước giúp duy trì sức khỏe tổng thể và giảm các triệu chứng RLS.
• Người bệnh cần tạo thói quen đi ngủ lành mạnh giúp dễ ngủ hơn vào ban đêm.
• Tránh ăn tối muộn vào thời điểm quá gần giờ đi ngủ.
• Ngoài chế độ ăn uống, cần kết hợp với các biện pháp khác như tập thể dục nhẹ nhàng, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng.
• Vận động thể chất mỗi ngày, chẳng hạn như đi bộ hoặc tham gia một môn thể thao‌.

NL ( theo báo SK&SK )